Factoren die de waarneming van pijn beïnvloeden
De manier waarop een individu pijn ervaart, is het resultaat van zowel fysiologische als lichamelijke factoren. Pijn is één van de belangrijkste manieren van het lichaam om te communiceren en de manier waarop ieder mens pijn verwerkt, omvat complexe neurale verschijnselen. Zenuwcellen detecteren mogelijk schadelijke prikkels en sturen een signaal naar de hersenen, die de dreiging beoordelen en een reactie coördineren.
Hoewel de lichamelijke ervaring van pijn zeer subjectief is, is pijn die in het hoofd ontstaat voor de meeste mensen moeilijk te negeren, vooral met name tandpijn. Tandbederf, gevoelige tanden, abcessen en parodontale aandoeningen behoren tot de meest voorkomende soorten pijn die patiënten ertoe aanzetten naar de tandarts te gaan.
Pijn en emoties
Emoties zijn van grote invloed op de beleving van pijn en de emotionele toestand van een persoon tijdens een bezoek aan de tandarts is van cruciaal belang. Persoonlijke factoren zoals herinneringen aan eerdere ervaringen, leeftijd, geslacht, sociale en culturele invloeden, verwachtingen en attitudes zijn van invloed op hoe iemand pijn interpreteert.
Het is de taak van de tandarts om de emotionele toestand van de patiënt te begrijpen en hiermee rekening te houden om de beste zorg voor die persoon te leveren.
De psychologie van pijn en de gevolgen van tandartsangst
Als het om pijn gaat, kunnen psychologische prikkels hetzelfde effect hebben als fysische prikkels.
Wetenschappelijke modellen van psychologische pijn maken het mogelijk deze op een objectieve manier te bestuderen.
In een studie (Eisenberger e.a. 2003) werden de hersenen van proefpersonen gescand terwijl ze een interactief videospel speelden. Wanneer ze werden uitgesloten van het spel, was de reactie van angst in hun hersenen vergelijkbaar met die veroorzaakt door een naaldprik.
Pijn wordt eerder gerapporteerd door mensen die angstig zijn en vroegere herinneringen hebben aan pijnlijke ervaringen. Jongere mensen en hoger opgeleiden melden ook vaker pijn. Negatieve emoties kunnen de pijnperceptie ook versterken. Wat zijn de gevolgen? Onderzoek toont aan dat het verwaarlozen van tandheelkundige zorg kan leiden tot hartziekten, beroertes en diabetes ¹. Wanneer zij behandeling vermijden, lopen mensen met tandartsangst en tandartsfobie een hoger gezondheidsrisico. Ze lijden ook financieel onder de hogere behandelingskosten doordat ze wachten in plaats van zorg te zoeken voordat er complicaties optreden.
Hoe boodschappen van pijn de hersenen bereiken: de poorttheorie
Volgens de poorttheorie van pijn (Melzack & Wall, 1965), opent en sluit een "poort"-mechanisme
in het centrale zenuwstelsel om boodschappen van pijn al dan niet toe te laten in de hersenen. Terwijl zenuwsignalen worden doorgegeven, is het dus mogelijk om pijnboodschappen te versterken, verminderen en te blokkeren voordat ze de hersenen bereiken waar de pijn wordt verwerkt en waargenomen.
Tandartsen kunnen dit fenomeen gebruiken om de pijn te moduleren en de patiënt te ontspannen tijdens de behandeling.
Wat kan de tandarts doen?
Tandartsen moeten in gedachten houden dat "perceptie de realiteit is" voor patiënten die tandpijn ervaren.
Om angst en stress te verminderen, kunnen ze beginnen met het creëren van een geruststellende omgeving. Het is ook belangrijk om op de hoogte te blijven van de meest recente technieken om tandartsangst te overwinnen. Daarbovenop kan het al helpen om de fysiologie van pijn in eenvoudige bewoordingen uit te leggen aan patiënten.
1- WebMD.com dental care and diabetes